Dokuz Eylül Üniversitesi Ders Katoloğu / Bilgi Paketi

Ders Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Ders Türü	D	U	L	AKTS
İLA 3166	İSLAM BİLİM TARİHİ	SEÇMELİ	2	0	0	2

Dersi Veren Birim

İlahiyat

Dersin Düzeyi

Lisans

Ders Koordinatörü

PROFESÖR OSMAN BİLEN

Dersi Alan Birimler

İlahiyat
İlahiyat Fak. (İkinci Öğretim)

Dersin Amacı

-İslam medeniyetinde ilmin-bilimin yeri ve değeri ile Müslüman toplumlarda bilimsel faaliyetlerin doğuşu ve gelişimi hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamak,
- Müslüman filozof ve bilginlerin matematik, geometri, astronomi, tıp, cerrahi, eczacılık, kimya, fizik, optik, bitkibilim (botanik), zooloji, veterinerlik, coğrafya, mühendislik, maden bilimleri (mineraloji) gibi tabii bilimlerdeki kuram ve buluşlarını ve bunların dünya biliminin gelişmesine olan katkılarını öğretmek,
-İslam filozofları tarafından doğa bilimleri olarak sınıflandırılan ve erken ortaçağda Latinceye ve daha sonra yerel dillere çevrilen Müslüman eserleri aracılığı ile Avrupa da modern bilimin doğuşuna da kaynaklık eden İslam bilimlerinin bilim tarihinin gelişmesi arasındaki ilişkiyi anlama ve yorumlama konusunda teorik ve pratik bilgi sahibi olmalarını sağlamak.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1	İslâm kültür ve medeniyetinde ilim-bilim kavramlarını, bilimsel faaliyetin ne olduğunu kavrar.
2	İslam kültüründe ilmin-bilimin kaynaklarını, değerini ve yerini öğrenir.
3	İslâm medeniyetindeki ilim-bilim tasniflerini ve ilim dalları hakkında bilgi sahibi olur.
4	İslam doğa bilimlerinin yeri ve mahiyeti, doğuşu, gelişimi, temel kuramları ve dini ilimlerle ilişkisi, Batıya geçişi ve tercümeler aracılığıyla Batıda ortaya çıkan modern bilimlerle ilişkisi hakkında bilgi elde eder.
5	Ayrıca İslâm'da bilim öğretimi ve kurumları hakkında, sanat ve kültür hayatına etkisi ve siyasi alandaki gerilemeler üzerindeki etkisine dair bilgi elde etmiş olur.

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta	Konular	Açıklama
1	Bilimin Tanımı ve mahiyeti, Bilim Tarihinin Alanı ve konusu, İslam Bilim Tarihinin genel bilim tarihindeki yeri
2	İslam'da ilmi faaliyetler ve tabii bilimlerinin doğuşunu hazırlayan etkenler: Kur an ve Sünnet te ilim/bilim kavramı ve ilmi teşviki, toplumsal ihtiyaçlar, kültürler arası ilişkiler, tercüme faaliyetleri ve kadim bilimlerin öğretildiği okullarla temaslar.
3	Emevilerde ve Abbasilerde bilimlere gösterilen ilgi. İslam Dünyasında bilim öğretimi yapan kurumların ortaya çıkışı ve gelişmesi: Hastaneler, Rasathaneler, Medreseler
4	İslam dünyasında İslam filozoflarının bilimleri tasnifi ve doğa bilimlerinin yeri
5	Kadim doğa bilimleri arasında Astronomi, Matematik ve Tıp biliminin deneysel ve matematik yöntemlere dayanması ve simya, cifr (sayıların gizemi) ve astroloji gibi gizemli ilimlerden ayrışması
6	Kimyanın ortaya çıkışı ve bu bağlamda Cabir İbn Hayyan, İbn Heysem, Razi, Kindi, Farabi, İbn Sina, İbn Nefs gibi Müslüman bilim adamlarının çalışmaları ve eserleri
7	Matematik, Geometri ve Trigonometri, Muhasebe ve topoğrafya (mesaha) gibi sayısal ilimlerin gelişmesi: Kusta b. Luka, Harezmi, İbn Türk, Battani vb. Müslüman matematikçiler ve çalışmaları
8	Ara Sınav
9	Fizik ve Optik: Kindi, Farabi, İbn Heysem ; Astronomi: Battani, Beyruni, Ömer Hayam, Nasireddin Tusi
10	Meteoroloji, Kozomoloji, Mineroloji: Kindi, Razi, Farabi, İbn Sina Coğrafya: İbn Batuta, Zehebi, İdrisi, Beyruni
11	Tıp ve Cerrahi: Razi, Kindi, İbn Sina, İbn Nefis, Zehravi; Veterinerlik, Zooloji: Cahız, İbn Baytar
12	Büyük Selçuklular ve Anadolu Selçukluları zamanında bilim hayatı, yetişmiş bilim adamları ve çalışmaları, rasathane, daru'ş-şifa, medreseler vb bilim kurumlarının bilimsell faaliyetleri
13	Beylikler ve Osmanlılar döneminde bilimsel faaliyetler, yetişmiş bilim adamları ve çalışmaları, rasathane, daru'ş-şifa, medreseler vb bilim kurumlarının bilime katkıları
14	İslam Bilim Adamlarının ve İslam bilim faaliyetlerinin Avrupa ya İntikali ve Modern Bilimin gelişmesine Katkıları ve Etkisi
15	Final sınavı

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

1. Fuad Sezgin, İslam da Bilim ve Teknik, Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları, Ankara, 2007.
2. Mehmet Bayraktar, İslam da Bilim ve Teknoloji Tarihi, 5.baskı Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2007.
4. M.M. Şerif (ed.), İslam Düşüncesi Tarihi, (İslam Felsefesi ve Filozofları Bölümü), İnsan Yayınları, c.I-IV, İstanbul 1990.
5.Zeki Tez, Bilim ve Teknikte Ortaçağ Müslümanları, İstanbul 2001.
6. Adnan Adıvar, Osmanlı Türklerinde İlim
7. Sevim Tekeli (vd), Bilim Tarihine Giriş, İstanbul 2007.

Diğer ders materyalleri:
İslam Bilim Tarihi, İslam Felsefesi ve İslam Düşüncesi üzerine yazılmış kitaplardan derlenmiş metinler.

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

Ders Anlatımı

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO	KISA KOD	UZUN ADI	FORMUL
1	VZ	Arasınav
2	FN	Final
3	BNS	BNS	VZ * 0.40 +FN * 0.60
4	BUT	Bütünleme
5	BBN	BütSonu BaşarıNotu	VZ * 0.40 +BUT * 0.60

Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Yok

Değerlendirme Kriteri

Öğrencilerin başarısı ara sınav ve yarıyıl sonu sınavı ile dersteki performansına göre değerlendirilir.

Dersin Öğretim Dili

Türkçe

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

İlan Edilecektir.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

suleyman.genc@deu.edu.tr

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri

Serbest

Staj Durumu

YOK

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler	Sayısı	Süresi (saat)	Toplam İş Yükü (saat)
Ders Anlatımı	13	2	26
Vize Sınavına Hazırlık	1	5	5
Final Sınavına Hazırlık	1	10	10
Haftalık Ders öncesi/sonrası hazırlıklar	13	1	13
Final Sınavı	1	1	1
Vize Sınavı	1	1	1
TOPLAM İŞ YÜKÜ (saat)			56

Program ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi

PK/ÖK	PK.1	PK.11	PK.15
ÖK.1	1	3	1
ÖK.2	2	3	2
ÖK.3	1	4	1
ÖK.4	1	3	1
ÖK.5	2	4	2

DERS ADI

DERECE PROGRAMLARI