Dokuz Eylül Üniversitesi Ders Katoloğu / Bilgi Paketi

Ders Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Ders Türü	D	U	L	AKTS
İLA 1109	HADİS TARİHİ VE USULÜ (ARP)	ZORUNLU	4	0	0	4

Dersi Veren Birim

İlahiyat

Dersin Düzeyi

Lisans

Ders Koordinatörü

YRD.DOÇENT AHMET TAHİR DAYHAN

Dersi Alan Birimler

İlahiyat
İlahiyat Fak. (İkinci Öğretim)

Dersin Amacı

İlahiyat Fakültesi'nin ilk sınıfındaki öğrencilerin, Hadis İlmi'nin var oluş gerekçesi, tarihçesi, kaynakçası, usûlü (metodolojisi) ve edebiyatı (literatürü) üzerine temel bilgiler edinmelerini sağlamak. İslâm medeniyetinin bilgi ve düşünce geleneğinin oluşumunda, Kur'ân âyetleri kadar Hz. Peygamber'in Hadisleri ve Sünneti'nin de vazgeçilmez bir rol oynadığını, Hadis ve Sünnet'in İslâm kültür ve medeniyetini şekillendiren ana unsurlar arasında en başta yer aldığını delilleriyle ortaya koymak

Dersin Öğrenme Kazanımları

1	Hz. Peygamber'in Teşrî'de (yasamada)ki yerini ve yetkilerini tespit eden Kur'ân âyetleri ile tanışarak, Onun söz ve fiillerinin, inanç esaslarını, ahlâkî kriterleri ve şer'î hükümleri belirleyen, müslümanlar arasındaki müşterek davranış ve düşünce örgüsünü meydana getiren ilk ve en güvenilir bilgi kaynağı olduğunu fark edecektir
2	İsnad Sistemi'nin esprisini, "görmeye ve duymaya dayalı senedli bilgi sistemi"nin biricikliğini kavrayarak, muhaddislerin üstün gayretlerinin diğer dînî ilimlere etkisini görecek, hadislerin bize ulaşması bakımından "mütevâtir ve âhâd", kabul kriterleri bakımından "makbûl ve merdûd" (sahîh-hasen ve zayıf) olmak üzere ikiye ayrılmasından hareketle, bunlardan her birini alt gruplarıyla ve örnekleriyle birlikte öğrenecektir
3	Hadis usûlünün kaynakları, "Rivâyet, Râvî ve Mervî" ekseninde hadis öğrenim ve öğretim metodları, rivâyet lafızları, râvîlerde aranan vasıflar, râvî kusurları, mervî çeşitleri, mevzû hadisler ve hadis ilimleri hakkında bilinçlenecektir
4	Sosyal ve kültürel hayatta hadislerin yerini gösteren örnekler üzerinden, başta Kütüb-i sitte/Kütüb-i tis'a olmak üzere hadis metinlerini ihtivâ eden kitaplara dair bilgi ve görgüsünü artıracaktır
5	Oryantalistlerin hadislerle ilgili geleneksel itirazları, bunların ilmi değeri, eleştirilerin arkasındaki sebepler ve karşı cevaplar üzerine değerlendirme yapabilecek düzeyde bilgi edinecektir

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta	Konular	Açıklama
1	Hz. Peygamber'in konumu, örnekliği, yetkileri: Tebliğ, tebyîn, tezkiye, hüküm koyma
2	Sahâbe ve Tâbiûn'un hadisle meşguliyeti, siyasi-sosyal gelişmeler ve isnadın başlangıcı
3	Hadis-Sünnet-Haber-Eser farkı, literatürün oluşum safhaları: Hıfz, kitâbet, tedvîn, tasnîf
4	Müsteşriklerin hukûkî hadisler, hadislerin yazımı v.s. hakkındaki itirazları ve cevaplar
5	Hadis Usûlü'nün tanımı, kaynakları, hadis öğrenim-öğretim metodları, rivâyet lafızları
6	Râvîlerde aranan vasıflar: Adâlet ve zabt sıfatları, metâin-i aşere, Ricâl kitapları
7	Haber-i vâhid'in huccet oluşu, fıkıhta delil olarak kullanılışı; kaynağı bakımından (merfû, mevkûf, maktû), aktarım bakımından (mütevâtir, âhâd) hadisler
8	Ara Sınav
9	Kabul edilip edilmeme bakımından hadisler: Sahîh ve Hasen (lizâtihî, liğayrihî)
10	Zayıf hadis ve çeşitleri: Muallak, Munkatı', Mu'dal, Mürsel, Müdelles
11	Muallel, Muzdarib, Münker, Şâzz, Maklûb, Müdrec, Musahhaf-Muharref
12	Zayıf hadisle amel; Mevzû hadisler, hadis uydurma sebepleri, tanıma yolları, ilgili eserler
13	Hadis tenkîdi; tenkîdin başlangıcına ve tenkîd metodolojisine kısa bir bakış
14	Sosyal ve kültürel hayatta hadis: Hadislerin fert ve toplum üzerindeki etkileri, Türk kültüründe hadisler: Edebiyat, sanat ve gündelik hayatımızda hadis.
15	Yarıyıl Sonu Sınavı

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

1. A'zamî, Muhammed Mustafa, İslâm Fıkhı ve Sünnet, İstanbul 1996; Hadis Metodolojisi ve Edebiyatı, İstanbul 2010.
2. Çakan, İsmail Lütfi, Hadis Edebiyatı: Çeşitleri, Özellikleri, Faydalanma Usulleri, İstanbul 2009; Hadis Usûlü, İstanbul 2009.
3. es-Sâlih, Subhi, Hadis İlimleri ve Hadis Istılahları (Ulûmu'l-hadîs ve mustalahuhû), Ankara 1988.
4. Koçyiğit, Talât, Hadis Usûlü, Ankara 2008; Hadis Tarihi, Ankara 2003.
5. Cum'a, Ammâd Ali, Tablolarla Hadis Usulü ve Edebiyatı, çev. Yavuz Köktaş, İstanbul 2011.
6. Yardım, Ali, Hadis I-II, İzmir 1984, 1998.
7. Yücel, Ahmet, Hadis Tarihi - Hadis Usûlü, İstanbul 2011.
8. Bağcı, H. Musa, Hadis Tarihi, Ankara 2009.
9. Dayhan, Ahmet Tahir, "Sosyal ve Kültürel Hayatta Hadis", Anadolu Üniversitesi İlahiyat Önlisans-HADİS, Eskişehir 2010.
10. Palabıyık, Abdülkadir, Türk Kültüründe Peygamber Sevgisi, İzmir 2007.
11. Yılmaz, Hayati, Toplumsal Dönüşümde Sünnet, İstanbul 2004.
12. Güner, Osman, Sünnet'ten Topluma: Toplum ve Kültür Yazıları, Ankara 2006

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

Ders anlatımı

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO	KISA KOD	UZUN ADI	FORMUL
1	VZ	Arasınav
2	FN	Final
3	BNS	BNS	VZ * 0.40 +FN * 0.60
4	BUT	Bütünleme
5	BBN	BütSonu BaşarıNotu	VZ * 0.40 +BUT * 0.60

Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Yok

Değerlendirme Kriteri

Öğrencilerin başarısı ara sınav ve yarıyıl sonu sınavı ile dersteki performansına göre değerlendirilir

Dersin Öğretim Dili

Arapça

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

İlan Edilecektir.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

ahmet.dayhan@deu.edu.tr

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri

Serbest

Staj Durumu

YOK

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler	Sayısı	Süresi (saat)	Toplam İş Yükü (saat)
Ders Anlatımı	13	4	52
Haftalık Ders öncesi/sonrası hazırlıklar	13	2	26
Vize Sınavına Hazırlık	1	10	10
Final Sınavına Hazırlık	1	15	15
Vize Sınavı	1	1	1
Final Sınavı	1	1	1
TOPLAM İŞ YÜKÜ (saat)			105

Program ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi

PK/ÖK	PK.3	PK.5	PK.15
ÖK.1	1	5	1
ÖK.2	1	5	2
ÖK.3	1	5	2
ÖK.4	1	5	1
ÖK.5	1	5	1

DERS ADI

DERECE PROGRAMLARI